Monument in Nederland voor Javaans-Surinaamse contractarbeiders
| waterkant | Door: Redactie
In Suriname wordt 135 jaar Javaanse immigratie vandaag groots herdacht op het Onafhankelijkheidsplein. Ook in Nederland wordt bij dit moment stilgestaan. Precies 135 jaar nadat de eerste Javaanse contractarbeiders in Suriname aankwamen, krijgt hun geschiedenis deze maand een tastbare plek in Nederland middels een eigen monument.
Op de Javaanse begraafplaats bij het voormalige seminarie Beekvliet in Sint-Michielsgestel wordt een herdenkingsmonument onthuld voor de vele overledenen die daar liggen, onder wie minstens 75 voormalige contractarbeiders. De datum, 9 augustus, markeert een beladen mijlpaal in een verhaal dat lang onderbelicht bleef.
Na de afschaffing van de slavernij in 1863 wierf Nederland tussen 1890 en
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Vrijwilligheid was vaak een mythe, benadrukt Listy Groenland-Pasaribu, dochter van mede-initiatiefnemer Nurman Pasaribu. Haar overgrootmoeder verdween als jonge vrouw op een markt, ontwaakte aan boord van een schip en werd na aankomst tewerkgesteld op plantage Waterland. Over zulke ervaringen werd binnen de gemeenschap veel gezwegen – uit schaamte, pijn en verdriet.
Het monument is een initiatief van Hariëtte Mingoen en de inmiddels overleden Nurman Pasaribu.
In Nederland is volgens haar weinig kennis over de Javaans-Surinaamse contractarbeid; mensen die op zee tot een nummer werden gereduceerd, krijgen nu erkenning in steen.
De nieuwe generatie nazaten zoekt actief naar die geschiedenis. Onderzoeker Amber Moehamadkasbi (28) wijst op de poenale sanctie die in Suriname de slavernij opvolgde en contractarbeiders vrijwel rechteloos maakte. Contractbreuk werd hard gestraft, terwijl plantagehouders vrij spel hadden; misbruik, verminking en verkrachting bleven onbestraft. Die erfenis werkt door in intergenerationeel trauma, stelt ze, maar ze getuigt ook van veerkracht.
Moehamadkasbi pleit voor historisch bewustzijn en ruimte voor een eerlijker verhaal. De koloniale periode wordt volgens haar nog te vaak geromantiseerd, terwijl sociale ongelijkheid voortduurt en hardnekkige misvattingen – zoals het idee dat contractarbeiders uit vrije wil vertrokken – blijven rondzingen. Het monument in Sint-Michielsgestel moet daarom niet alleen herdenken, maar ook vieren: de bijdrage van Javaans-Surinaamse arbeiders en hun nazaten, wier plek in Nederland is bevochten en verdiend.
| waterkant | Door: Redactie
