Het vergeten verhaal van Nassylaan 43
Commissie Monumentenzorg betreurt sloop van historisch pand aan Nassylaan 43
Paramaribo – In alle stilte is een stuk van Paramaribo’s cultureel erfgoed voorgoed verdwenen. Het karakteristieke houten huis aan de Dr. J.F. Nassylaan 43, officieel erkend als monument, is recentelijk zonder toestemming van het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur gesloopt. Daarmee is niet alleen een gebouw verdwenen, maar ook een verhaal over generaties, een wijk en een stad die verandert.
Een onzichtbaar begin
Wie teruggaat in de tijd, ontdekt dat het erf waarop Nassylaan 43 stond, ooit deel uitmaakte van de vroegere Wagenwegstraat. Deze straat was in de 18e eeuw opgedeeld in
De eerste geregistreerde eigenares van het perceel was Dina de Vries, een vrije vrouw van kleur. Rond 1764 stond haar naam vermeld in het overlijdensregister van de Joodse gemeente. Ze bezat erf D no. 109, later bekend als Nassylaan 43. In 1782 werd haar grond getaxeerd op twee keer 200 gulden – een aanzienlijk bedrag in die tijd. De eigendom bleef vermoedelijk generaties lang binnen dezelfde familie, zonder verkoop of overdracht.
Een eeuw stilte
Na de
Pas aan het einde van de twintigste eeuw verschijnt het huis weer in archiefbeelden, onder andere dankzij foto's van architectenbureau KDV. Het houten huis, waarschijnlijk gebouwd door nazaten van tot slaaf gemaakten in de eerste helft van de twintigste eeuw, verkeerde ten tijde van de aanwijzing tot monument nog in goede staat. Eigenares Aagje de Wit hield het pand goed onderhouden.
Een straat met betekenis
De Dr. J.F. Nassylaan is genoemd naar arts Johan Frederik Nassy (1866–1947), de eerste geneesheer-directeur van het Sint Vincentius Ziekenhuis. Nassy stond bekend als een bruggenbouwer in de samenleving en was geliefd bij de buurtbewoners. Na zijn overlijden werd de straat in 1948 ter ere van hem hernoemd. Zijn vrouw, Margaretha ‘Oma’ Brouwer, en hun negen kinderen speelden een belangrijke rol in het sociaal-culturele leven van Paramaribo. De Nassy Brouwerschool draagt haar naam.
Sloop zonder pardon
Hoewel Nassylaan 43 een bescheiden pand was, stond het geregistreerd als monument (nummer BPO 114, beschikking Ag. 464/11, uit 2011). Het huis viel binnen de bufferzone van de historische binnenstad – een gebied met Unesco-Werelderfgoedstatus. Toch is het pand recentelijk gesloopt, zonder vergunning. Daarmee is de Monumentenwet op grove wijze geschonden.
Pogingen van de Commissie Monumentenzorg om dit te voorkomen, waaronder het aanspannen van een kort geding, mochten niet baten. De sloop ging onverminderd door. Ondanks publieke waarschuwingen en juridische stappen is opnieuw erfgoed verdwenen dat de ziel van de stad belichaamde.
Wat verdween
Met het verdwijnen van Nassylaan 43 is niet alleen een houten huis verdwenen, maar ook een uniek verhaal uit de Surinaamse geschiedenis. Het pand kende authentieke bouwdetails uit de creoolse koloniale architectuur: houten gevels, sierlijsten en karakteristieke ornamenten. Het stond symbool voor de stedelijke ontwikkeling van Paramaribo en was verbonden met een vroege multiculturele gemeenschap waarin vrije gekleurde vrouwen, nazaten van tot slaaf gemaakten en buurtbewoners een gedeeld verleden vormden.
Hoe nu verder?
De sloop van dit pand roept bredere vragen op: hoe gaan we in Suriname om met erfgoed dat geen statige villa is, maar wel diepgeworteld is in het dagelijks leven van de stad? Wie beslist wat het waard is om te behouden? En wat blijft er over als zulke verhalen verdwijnen?
Bronnen:
Archief Philip Dikland (2009), Wijkregisters 1846, Huurlijsten 18e eeuw, Persoonlijke aantekeningen Iwan de Vries, Usha Marhe
